Zastanawialiście się kiedyś, czym jest serial jakościowy i czym wyróżnia się spośród innych? Czym różni się od opery mydlanej? Jest on obecnie najbardziej pożądanym gatunkiem telewizyjnym przez widzów. Badacze telewizji, a także krytycy posługują się tym terminem w czasie dyskusji o serialach. W tym wpisie znajdziecie odpowiedź na wszystkie nurtujące was pytania dotyczące tego pojęcia!

Opera mydlana – przeciwieństwo serialu jakościowego

Wyjaśnić to, czym jest serial jakościowy, można krótko: jest to całkowite przeciwieństwo opery mydlanej. Tutaj jednak pojawiają się kolejne pytania – czym właściwie ona jest? Skąd wzięła się jej nazwa?

Za początek oper mydlanych można przyjąć lata 30. XX wieku, kiedy w Stanach Zjednoczonych nadawano pierwsze radiowe opery. Nie minęło dużo czasu zanim zaczęły one zajmować większość sponsorowanych audycji – emitowane w tamtym czasie słuchowiska były tworzone z myślą o kobietach, a więc w przerwach nadawano głównie reklamy środków czyszczących. W połączeniu z ironiczną nazwą nadaną przez amerykańską prasę – operą – powstała nazwa opera mydlana.

Pierwszą cechą wyróżniającą takie produkcje jest ich częstotliwość emisji – zazwyczaj transmitowane są kilka razy w tygodniu, od poniedziałku do piątku. Kolejnym wyróżnikiem jest ich długość – zdają się być one produkowane w nieskończoność. Liczba odcinków jest bardzo duża – dochodzi nawet do kilku tysięcy. Opery mydlane posiadają wiele wątków, które mogą się krzyżować, biec równolegle, zanikać, by w ich miejsce pojawiły się kolejne – nie występuje tutaj jeden przewodni motyw, wokół którego toczy się akcja. Podział na części można określić przypadkowym. Brakuje także finału, który by rozwiązywał wszystkie wątki. Podobnie w przypadku aktorów –  nie ma tutaj głównego bohatera.

Kolejną cechą charakterystyczną jest to, że opery mydlane powtarzają schematy z melodramatów czy romansów. Seriale te prezentują perypetie codziennego życia rodzinnego czy skomplikowane relacje towarzyskie. Ich bohaterowie muszą się zmierzać z konfliktami zarówno moralnymi, jak i tymi dotyczącymi uczuć. Dodatkowo, forma przekazu nie posiada elementów artystycznych – brakuje nietypowych sposobów prezentacji fabuły czy nawiązań do innych dzieł. Serial skupiony jest przede wszystkim na dialogach.

Podsumowanie – cechy charakterystyczne opery mydlanej:

• to wielowątkowy serial posiadający dużo odcinków,
• nie ma w nim jednego głównego bohatera,
• powtarza schematy z romansów i melodramatów,
• porusza tematy przyziemne,
• nie posiada elementów artystycznych.

Aby lepiej zobrazować cechy opery mydlanej, poniżej przedstawiamy seriale, które można określić ich mianem.

Moda na sukces

Moda na sukces to opera mydlana, którą zna chyba każdy. Jej premiera w Polsce miała miejsce w 1994 roku – jest to najdłużej emitowany serial w historii polskiej telewizji. The Bold and the Beautiful, bo tak brzmi jego nazwa w języku angielskim, posiada obecnie ponad 8,5 tysięcy odcinków, które składają się na 33 sezony. Fabuła przedstawia historię Forresterów i Spectra – dwóch rodzin z Los Angeles. Serial prezentuje ich perypetie – sercowe potyczki czy kłótnie.

Na wspólnej

Wśród polskich seriali również nie brakuje oper mydlanych – przykładem jednej z nich jest Na wspólnej. Ten serial obyczajowy jest emitowany na antenie TVN od 2003 roku! Posiada on obecnie ponad 3 tysiące odcinków – 19 sezonów. Opowiada on o losach siedmiu przyjaciół, dawnych wychowanków domu dziecka, którzy postanowili założyć spółdzielnię zarządzającą apartamentowcem na ulicy Wspólnej.

Serial jakościowy – co to jest?

Dlaczego zaczęto produkować seriale jakościowe? Była to odpowiedź na kolejne zmiany społeczne, za którymi produkcja telewizyjna musiała nadążyć. Adresatkami oper mydlanych były gospodynie domowe, które na czas emisji serialu przebywały w domu – emancypacja kobiet sprawiła, że rozpoczęły one pracę poza domem, a więc tym samym nie miały możliwości oglądania nowych odcinków serii.  

Wyjaśniliśmy już to, czym jest opera mydlana – teraz przyszedł czas na definicję serialu jakościowego. Sprawia ona jednak niemały problem badaczom telewizyjnym. My posłużymy się opisem skonstruowanym przez kobietę, która jako pierwsza zaczęła się posługiwać tym terminem już w latach 80. ubiegłego wieku – Jane Feur. Określiła ona tym pojęciem wszystkie produkcje, które są przez widzów oceniane jako dobrze zrealizowane, posiadające intrygujący scenariusz, błyskotliwe i interesujące dialogi. Fabuła jest skrojona w niebanalny sposób, a kolejne części odwołują się do wydarzeń z poprzednich odcinków oraz sezonów. Serial jakościowy jest produkcją podzieloną na sezony, która posiada 10-12 odcinków w telewizji kablowej, a w ogólnodostępnej – 20-24. Nie ma tutaj miejsca na schematy – rozwój fabuły nieprzerwanie zaskakuje widza i jednocześnie zmierza do zamknięcia wszystkich wątków w ostatnim odcinku serii.

Serial jakościowy charakteryzuje się tym, że jego bohaterowie pochodzą z przeróżnych środowisk i zmierzają się z wieloma skomplikowanymi problemami. Gra aktorska prezentowana w nim jest na wysokim poziomie – na ekranie można tym samym zwykle zobaczyć znanych i lubianych aktorów.

Dodatkowo, serial jakościowy wyróżnia się dbałością o szczegóły – mowa tutaj o odpowiednio dobranej ścieżce dźwiękowej czy przyciągających wzrok rozwiązaniach wizualnych, nowatorskiej pracy kamery i dobrym montażu.

Podsumowanie – cechy charakterystyczne serialu jakościowego:

• to serial posiadający intrygującą, oryginalną fabułę,
• kolejne odcinki zmierzają do zamknięcia wszystkich wątków w finale,
• bohaterowie pochodzą z różnych środowisk i spotykają ich skomplikowane problemy,
• twórcy serii dbają o szczegóły,
• w serialu grają znani aktorzy.

Poniżej przedstawiamy przykłady takich produkcji, które bez wątpienia zasługują na miano serialu jakościowego.

Breaking Bad

Breaking Bad to niezaprzeczalnie serial jakościowy! Jest on dostępny na platformie Netflix. Podczas seansu można podziwiać interesującą konstrukcję fabularną – wyróżnia się on na tle innych seriali. Opowiada on historię nauczyciela chemii, którego życie legło w gruzach na wieść o tym, że jest chory na raka. Postanawia on wtedy rozpocząć produkcję metamfetaminy, aby finansowo wspomóc swą rodzinę.

House of Cards

House of Cards to kolejny serial jakościowy, który można obejrzeć na Neflixie! Otrzymał on wiele nagród i nominacji – między innymi za dobór obsady, jak również interesującą fabułę. Uwadze krytyków nie umknął też dobry montaż, a także odpowiednio dobrana kompozycja muzyczna. Widzowie również są zachwyceni tym serialem o bezwzględnie dążącym do celu polityku, który pragnie zemścić się na prezydencie – czy można im się dziwić?

Orange Is the New Black

Ten serial Netflixa opowiada historię Piper Kerman, która została skazana na 15 miesięcy w żeńskim więzieniu. Seria w niezwykły sposób łączy wątki dramatyczne z zabawnymi dialogami czy sytuacjami. Orange Is the New Black to serial jakościowy, który w swej obsadzie posiada wiele znanych nazwisk – występują tam między innymi Taylor Schilling, Uzo Aduba i Kate Mulgrew.

Gra o Tron

Game of Thrones to serial jakościowy produkcji HBO, który cieszy się niezwykłą popularnością. Adaptacja dzieła George’a R.R. Martina prezentuje niezwykłe efekty specjalne, fenomenalną ścieżkę dźwiękową i wybitną grę aktorską – występuje tam Emilia Clarke, Kit Harington oraz Peter Dinklage.

Serial jakościowy – podsumowanie

Serial jakościowy można uznać za jeden z najbardziej pożądanych przez widzów gatunków telewizyjnych. Lubicie takie serie czy specjalne miejsce w waszych sercach wciąż mają opery mydlane? Koniecznie dajcie znać!

Szukacie innych pojęć z serialowego słownika? Mamy na to całą kategorię!