Psychologia w kinematografii to temat niezwykle szeroki. Od dawna próbujemy zrozumieć poszczególnych bohaterów, nadajemy im indywidualne cechy, staramy się znaleźć ich motywacje. Często jest to klucz do lepszego, ciekawszego odbioru danego obrazu filmowego. Nie inaczej jest w przypadku seriali, a w szczególności wytworów Netflixa. Nie da się nie zauważyć, że platforma bardzo wyraźnie stawia na psychologizację nie tylko konkretnych bohaterów, ale również całych serialowych wątków. Przyjrzymy się zatem kilku najlepszym produkcjom psychologicznym, których analiza może przyczynić się do tego, że na pewne sprawy spojrzymy z nieco innej perspektywy. Zobacz więc mój ranking – Najlepsze seriale psychologiczne Netflixa.

Nawiedzony dom na wzgórzu

Źródło: Netflix

Motywy straty bliskiej osoby i nierozwiązanych spraw rodzinnych dają ogromne pole do popisu dla scenarzystów i reżyserów. Tym bardziej, że serial Nawiedzony dom na wzgórzu jest oparty na kultowej powieści Shirley Jackson o tym samym tytule. Ujęcie całości w ramy horrorowych schematów tworzy niesamowity thriller psychologiczny, od którego aż trudno się oderwać. Każda postać jest wielowymiarowa, ma do opowiedzenia swoją własną historię pomimo tego, że wszystkich łączą więzy rodzinne, a nawet te same przeżycia. Nawiedzony dom na wzgórzu nie jest jedynie opowieścią o tragedii, połączoną ze zjawiskami nadprzyrodzonymi. Pokazuje przede wszystkim, jak ludzie radzą sobie w obliczu śmierci najbliższych krewnych, ale także jak bardzo starają się uciec od tego, czego nie rozumieją i co ze swojej świadomości wypierają.

Mindhunter

Amerykańska popkultura upodobała sobie seryjnych morderców. Za oceanem są oni traktowani jak celebryci – dostają listy od fanów, zostają autorami książek, a na podstawie ich historii powstaje mnóstwo filmów. Nic więc dziwnego, że Netflix też postanowił ugryźć ten temat, ale w nieco inny sposób. Mindhunter opowiada o początkach psychoanalizy niebezpiecznych przestępców, a konkretnie o pracy policyjnego profilera (także współtwórcy serialu) Andrew Douglasa. Nadgorliwy funkcjonariusz stara się zrozumieć, co tak naprawdę kieruje mordercami, dlaczego są zdolni do zbrodni. W tym celu rozmawia z najgroźniejszymi z nich – zdobywa ich zaufanie, słucha o ich życiu, a także wyciąga każdy najmniejszy szczegół potwornych morderstw. Mindhuner łamie schematy i nie skupia się na jednej historii psychopatycznego mordercy. Na podstawie kilku najciekawszych przypadków pokazuje, jak krok po kroku rodziła się metoda pozwalająca na przewidzenie kolejnych posunięć najgroźniejszych przestępców. Interesujące, wciągające i zarazem… przerażające.

BoJack Horseman

BOJACK HORSEMAN

Animowane seriale dla dorosłych to nie tylko zabawna satyra na otaczający nas świat, ale również odpowiedź na różne problemy psychologiczne. Przykład BoJacka Horsemana pokazuje, że najwięcej „smaczków” kryje się w postawie życiowej samego głównego bohatera. Dlaczego? Ponieważ każdy może w tym znaleźć cząstkę swojego charakteru i mowa tutaj nawet o postaciach z pozoru drugoplanowych. BoJack Horsman przedstawia historię podstarzałego, zmęczonego, skłonnego do uzależnień i kompletnie niezadowolonego z życia konia. Na ekranie obserwujemy jego wzloty i upadki, możemy posłuchać przemyśleń dotyczących przemijania, ale w żaden sposób nie czujemy się przy tym przytłoczeni nadmiarem negatywnych emocji. Komediowa oprawa sprawia, że całość jest doskonale wyważona a widz może połączyć psychologiczną analizę bohaterów z dobrą zabawą.

Alienista

Źródło: Netflix

Po raz kolejny mamy do czynienia z motywem seryjnego mordercy, ale tym razem cofamy się aż do XIX wieku, kiedy to choroby psychiczne były uznawane za coś nadprzyrodzonego. Osoby cierpiące były odizolowywane od społeczeństwa, a pomoc mogli uzyskać wyłącznie od jedynego zainteresowanego ich przypadkami, czyli od alienisty. Nic więc dziwnego w tym, że to właśnie on zostaje wciągnięty z sprawę mordercy, który popełnia swoje zbrodnie na tle seksualnym i wciąż pozostaje nieuchwytny. Tytułowy alienista stara się zgłębić psychologiczne uwarunkowania przestępcy i przewidzieć jego następny krok, a tym samym zapobiec śmierci kolejnego dziecka. Alienista to nie tylko ciekawy obraz tego, jak ponad 100 lat temu postrzegano i rozumiano seksualność, ale także opowieść o schorzeniach umysłu, które potrafią doprowadzić człowieka na skraj wytrzymałości. Każdy bohater serialu zmaga się z własnymi wewnętrznymi demonami, a chęć rozwikłania tajemnicy zmusza ich do stawienia czoła temu, co starali się wymazać z pamięci.

Trzynaście powodów

Znęcanie się nad słabszymi w szkołach, czyli tzw. bulling, to problem, z którym od lat zmaga się m.in. Ameryka. Liczne systemy, organizacje i działania społeczne wciąż nie wyeliminowały zagrożenia, chociaż przyczynia się ono nawet do samobójstw wśród młodych ludzi. To właśnie ten przykry temat postanowiono poruszyć w serialu Trzynaście powodów, którego producentką jest Selena Gomez, w przeszłości również ofiara bullingu. Kilkunastoletnia Hannah odbiera sobie życie, a jedyne, co po niej pozostaje, to kasety, na których kolejno wymienia przyczyny swojej decyzji. Trafiają one w ręce ludzi, które świadomie, bądź też nie, przyczyniły się do tragicznego zdarzenia. W tym przypadku warto zwrócić uwagę nie tylko na problem, jakim jest prześladowanie samo w sobie, ale także na to, jak reagują osoby gnębiące, dowiedziawszy się o konsekwencjach swoich złych i nieodpowiedzialnych działań. Ten serial psychologiczny można uznać za produkcję, która oddziałuje głównie na młodych ludzi. W drastyczny i wyraźny sposób pokazuje, jak delikatna jest psychika i jak łatwo można odcisnąć na niej ślad, którego bardzo ciężko jest się później pozbyć.

Atypowy

fot.: Netflix

Atypowy zaskakuje już na starcie, samą koncepcją. Zgrana i pozytywnie nastawiona do wszystkiego rodzina z całych sił stara się jak najbardziej ułatwić życie choremu na autyzm młodszemu synowi. Nastoletni Sam wchodzi także w okres dojrzewania, a wiele zmian i nowych sytuacji w jego oczach wydaje się być czymś dziwnym, niezrozumiałym, czasami wręcz odrzucającym. Nie ulega wątpliwości, że autyzm to ciężkie schorzenie, które wymaga poświęcenia choremu ogromnej uwagi, a nawet podporządkowania pod to całego życia i codziennego funkcjonowania. Dlaczego Atypowy opowiada o tym tak niekonwencjonalnie? Serial nie widzi choroby jedynie w czarnych barwach. Wszystko na ekranie dzieje się naturalnie, często zabawnie, bohaterowie roztaczają wokół siebie pozytywną aurę. Autyzm to po prostu element ich życia, a nie tragedia, z którą nie potrafią sobie poradzić. Atypowy pokazuje przede wszystkim to, że osób cierpiących na tę chorobę nie należy traktować jak „odmieńców”, ale na równi z samym sobą. Tacy ludzie po prostu widzą świat inaczej, są na swój sposób wyjątkowi i często to właśnie oni mogą nas czegoś nauczyć.

Black mirror

(poszczególne odcinki)

źródło: Netflix

Nadchodząca przyszłość to zguba, a rozwój technologiczny zniszczy to, co jest w nas ludzkie. Właśnie takie przesłanie niesie za sobą Black mirror. Poza tym oczywistym faktem, porusza on również kwestie psychologiczne, ponieważ niektórzy bohaterowie stawiają opór destrukcyjnym maszynom, od których kiedyś uzależnione będzie nasze życie. Widać to przede wszystkim w kilku odcinkach:

Na łeb na szyję (odc. 1, s. 3)

Ludzie przeciw ogniowi (odc. 5, s. 3)

USS Callister (odc. 1, s. 4)

Arkangel (odc. 2, s. 4)

Czarne muzeum (odc. 6, s. 4)

W tych przypadkach poszczególni bohaterowie toczą walkę głównie z własną moralnością i sumieniem. Padają ofiarą oszustwa i manipulacji i nie chcą dalej przyczyniać się do tragicznych zdarzeń. Szukają zemsty, w maniakalny sposób starają się chronić swoich bliskich, tworzą dla siebie świat idealny… Tak można by wymieniać w nieskończoność. Na psychikę każdego z nich oddziałały inne wydarzenia i to właśnie jest ich wspólny mianownik. To oni chcą zadecydować, co jest dobre, a co złe. Wbrew wszystkiemu i wszystkim.

Seriale psychologiczne Netflixa – podsumowanie

Psychologia w serialach to temat-rzeka. Z pewnością w każdej produkcji można doszukiwać się tego aspektu, ale nie wszystkie obierają go jako punkt wyjścia. Ciekawe, jak psychologizacja postaci, czy całych wątków, wpływa na odbiór. Nie zapominajmy, że poza tym liczy się to, jak przyjemnie spędzamy czas przez ekranem. Wymienione wyżej seriale psychologiczne wymagają większego skupienia, ale w żaden sposób nie nudzą i nie męczą. Gwarantuję, że nie będziecie mogli się oprzeć i na pewno klikniecie przycisk „kolejny odcinek”.

A jakie są Twoje ulubione seriale psychologiczne Netflixa? Dołożyłbyś coś do tej listy?