Są takie seriale, których postacie, historie i cytaty wryły się głęboko w pamięć Polaków i zaznaczyły swój ślad w popkulturze. Zobacz najlepsze kultowe polskie seriale.

Jestem przekonana o tym, że popularne serie odwzorowują nastroje społeczne panujące w czasach ich produkcji i odciskają swoje piętno w zachowaniach, stylu życia i obowiązujących modach. Dzieje się to za pomocą wykreowania ideałów bohaterów na miarę tych czasów, do których ludzie chcą się upodabniać, albo przerysowanych postaci pełnych wad, które sprawiają, że śmiejemy się sami z siebie.

Oto kultowe polskie seriale, które moim zdaniem kształtowały oraz dalej kształtują pokolenia Polaków.

Czterej pancerni i pies (1966–1970)

Szarik to chyba najbardziej znany pies w Polsce, a „Deszcze niespokojne” potrafi zanucić każdy, nawet jeśli nie jest fanem tego typu produkcji.

Czterej pancerni i pies to polski serial o codziennym życiu żołnierzy polskich walczących podczas II wojny światowej ma niewiele wspólnego z historią i wiele błędów fabularnych, ale jego popularność sięga obecnych młodych pokoleń. Telewizja co jakiś czas na nowo odtwarza te znane, przez niektórych na pamięć sceny, w niedzielę popołudniu, gdy oglądalność jest bardzo wysoka. Jakim cudem jeszcze nikt nie ma dość tej czarno-białej lekko propagandowej produkcji? Aby zrozumieć fenomen starych polskich seriali, trzeba cofnąć się do czasów kiedy były one emitowane. Po pierwsze w czasach PRL-u w telewizji pojawiało się niewiele produkcji, a te które emitowano, musiały przejść cenzurę i promować wartości socjalistyczne. W taki ton świetnie wpisywała się seria wojenna, która ukazywała współpracę polsko-radziecką. Polacy zdawali sobie sprawę z istnienia takich elementów ale nie to było najważniejsze.

Pyrkosz, pyrkosz i nie jedziesz!
Postać: Gustlik Jeleń

Fenomen załogi „Rudy” opiera się na przedstawieniu nowego etosu bohatera wojennego, który przeżywa swoją codzienność w iście romantyczny sposób. Pomimo wszechobecnego braku wszystkiego, nie traci humoru i jest rządny przygód. Ludziom, którzy przeżyli wojnę dawało to nowe spojrzenie na ich losy, jako coś doniosłego, wartego zapamiętania i uwiecznienia.

Twoja wojna, moja wojna – nasza wojna.
Postać: Grigorij Saakaszwili

Stawka większa niż życie (1967–1968)

„– Poniedziałek, wtorek, środa, Kloss, piątek…”
Popularne powiedzenie

Pierwszy polski James Bond i bohater wojenny w jednym. Połączenie wybuchowe i prawie niemożliwe, aby ktoś tak cudowny istniał, ale kiedy emitowano odcinki serialu, ulice pustoszały, a w zakładach pracy następnego dnia rozmawiano tylko o tym.

Niestety, muszę ci jeszcze raz przyłożyć.
Postać: Hans Kloss

Właściwie to ten serial natchnął mnie do stworzenia tego zestawienia, a raczej reakcje mojej rodziny, gdy przypadkiem wpadłam na kolejną jego emisję. Emocje jakie do tej pory wywiera postać Hansa Klossa są niewiarygodne. Bohater grany przez Stanisława Mikulskiego był i wciąż jest obiektem zazdrości i podziwu przez mężczyzn oraz pożądania przez kobiety. Jego cięte riposty oraz dialogi innych postaci stały się tzw. skrzydlatymi słowami i weszły do języka potocznego.

“Takie sztuczki nie ze mną, Brunner”.
Postać: Hans Kloss

Janosik (1972-1973)

Historia słowackiego zbójnika jest inspirowana prawdziwą postacią żyjącą na przełomie XIX i XX wieku. Przygody bandy zbójnickiej, pod przewodnictwem tytułowego Janosika, który nie bezpodstawnie określany jest polskim Robin Hoodem, ponieważ bogatym zabiera, a biednym daje, to serial przygodowy z elementami humorystycznymi.

Frazy i dialogi bohaterów tego serialu, to już klasyczne sformułowania, które używamy na co dzień.

Chodź no tu, kochasiu!
(…)
Ty głupia pało!
Postać: Hrabia Horvath do murgrabiego.

Janosik to kolejna postać na miarę superbohatera, której zapału w obronie uciśnionych nie powstydziłby się sam Supermen. Piękne górskie krajobrazy, wartka akcja oraz wątki miłosne sprawiły, że serial musiał być emitowany 36 razy w telewizji. Mi osobiście przypadły do gustu postacie kobiece, które stanowią całkowicie różne ideały kobiecego piękna.

Wolałabym sznurkiem warkocze wiązać byle bym cię widzieć mogła.
Postać: Maryna do Janosika

Stawiam na Tolka Banana (1973)

Również młodsze pokolenia wychowane w PRL-u potrzebowały podążać za wyższymi ideałami zmaterializowanymi w tajemniczym bohaterze, który uczy przyjaźni i uczciwości. Świadczy o tym ilość listów z prośbą o ponowną emisję tego serialu, po jego zakończeniu.

Seria przedstawia losy grupki młodzieży, która jest w permanentnym konflikcie z dorosłymi, buntuje się, a nawet wchodzi w konflikty z prawem. Było to wierne odzwierciedlenie nastrojów społecznych, podkreślone emocjami towarzyszącymi młodzieńczemu buntowi. Serial doceniła i docenia cała wyczesanej Podlaska. Nawet krytycy radzieccy chwalili walory edukacyjne serialu, który przestrzega przed udziałem w gangach i potępia antysystemowe działania.

Elementem, który wszedł do popkultury jest tekst piosenki napisanej na potrzeby serialu „Ballada o Tolku Bananie”. Wykonywał ją Robert Gawliński z zespołem Wilki na 39 Krajowym Festiwalu Piosenki w Opolu w trakcie koncertu Seriale, polskie seriale.

Stare miał dżinsy, starą koszulę,
W dziurawych kamaszach szedł,
Z odwagą w sercu, z dumą na twarzy,
Czy dobrze było, czy źle,
Czy dobrze było, czy źle.

Czterdziestolatek (1975–1978)

Serial ten ma dwie warstwy. Pierwsza z ich to satyra na rzeczywistość lat 70. i propagandę sukcesu. Druga porusza problem kryzysu wieku średniego. Dzięki płynnemu ich połączeniu z wątkami humorystycznymi, serial staje się zarówno ambitnym rozliczeniem z realiami życia Polaków, ale jednocześnie odrywa widzów od szarej codzienności. Rozwiązanie, gdzie widzowie o różnych gustach, znajdują coś dla siebie, jest skazane na sukces.

Zięć – rzecz nabyta, a córka to jest nasza krew.
Postać: Pan Sławek, ojciec Magdy

Dzieci się zawsze źle komponują w mieszkaniu.
Postać: dekorator wnętrz

Nie dziwi więc fakt, że serial doczekał się wielu kontynuacji oraz reemisji, a postacie takie jak Kobieta Pracująca stworzyły nowoczesne etosy współczesnych bohaterów, z którymi może utożsamiać się wielu z nas.

(…) ja jestem kobieta pracująca – żadnej pracy się nie boję.

07 zgłoś się (1976–1987)

Jest pan człowiek, chociaż gliniarz.
Postać: prostytutka „Mirafiori” do Borewicza.

Choć serial o polskim Bondzie zebrał falę krytyki za próbę osłodzenia wizerunku milicji w PRL-u, postać wykreowana przez Bronisława Cieślaka (obecnie Bronisław Malanowski ? ) była odbierana pozytywnie i przyniosła odtwórcy roli popularność.

Nie ma człowieka, który byłby całkowicie zdrowy psychicznie. A tym bardziej detektywa.
Postać: Prof. Tokarzewski, psychiatra

Serial w wielu mniejszych i większych wątkach nawiązuje do zagranicznego kina oraz zachodnich motywów i popkultury, ale wciąż całość jest osadzona w realiach PRL-u.

Jaki tam chłop był, taki był, a bez chłopa ciężko.
Postać: żona Czudrasia

Specyfika serialu, który z każdym odcinkiem opowiada inną historię to nowość na ówczesnym polskim rynku. Choć twórcy serialu zarzekają się, że nie wzorowali się na Agencie 007, maniera oraz słabość do pięknych kobiet Boreckiego, ewidentnie przypominają produkcje angielsko-amerykańskie.

My first name is Eva, my second name is fifty dollar.

Kariera Nikodema Dyzmy (1980)

Kariera od pucybuta do milionera w Polskich realiach ma całkowicie inne znaczenie niż za oceanem. Serial nakręcono na podstawie powieści satyrycznej, odnoszącej się z krytyką do polskich salonów z dwudziestolecia międzywojennego. Dzięki kostiumom, uniwersalnym tematom oraz lekko teatralnemu oddźwiękowi, motywy amoralnych wyższych sfer, zdają się nie tracić na aktualności.

Nikodem Dyzma dzięki wywołanej przez siebie awanturze, przypadkowo zyskuje uznanie wśród elit warszawskich i zostaje mu zaproponowana praca. Nagle człowiekowi bez wykształcenia i pochodzenia szlachetnie urodzeni mieszkańcy Warszawy i okolic zaczynają słodzić i zapraszać na swe włości, a kobiety zalecają się do niego.

Weksle to były, rozumie pan, panie Kunicki. Były, ale się zmyły.
Postać: Nikodem Dyzma

Znakomita gra aktorska, świetne kostiumy oraz ciekawe dialogi a także satyra na tzw. wyższe sfery powoduje, że serialem zachwycają się kolejne pokolenia.

13 Posterunek (1997–1998 i 2000)

Stara baba, młoda baba, ślepy i dwóch idiotów z batalionu interwencyjnego. A! No i ten nowy posterunkowy, co go tu mają przysłać za karę. – Komendant przedstawia pracowników 13 posterunku.

Serial który śmieszy i … śmieszy do łez. Pierwszy polski sitcom, który szybko zdobył popularność. Jest to parodia nie tylko działań polskiej policji, ale również młodych ludzi, którzy próbują radzić sobie w dorosłym życiu.

Postacie są przerysowane, a tarapaty, w które wpadają bohaterowie niemożliwe do zaistnienia w prawdziwym życiu. Na wyróżnienie zasługuje tu odtwórca głównej roli, czyli Cezary Pazura, którego aktorstwo komediowe, nie ma sobie równych. A także mój ulubiony po Cezarym członek obsady, pies Pershing.

Serial nieustannie szydzi z kultowych polskich i zagranicznych seriali, książek oraz bohaterów historycznych, a także znanych osób, wkupując się w łaski zarówno ambitnego, jak i szukającego wyłącznie rozrywki odbiorcy.

Róbmy dzieci, nie wojnę.
Postać: Czarek

Oglądając ten serial po raz kolejny, mam wrażenie, że to dzięki niemu śmiejemy się z czegoś z czego śmiać się nie powinno. Jest tam wiele stereotypów, które są obecne w społeczeństwie do dziś. Myślę, że produkcja ta dołożyła do tego swoją cegiełkę.

Biali nie nadają się do boksu, koszykówki i do zamiatania ulic.
Postać: komendant

Miodowe lata (1998-2003 i 2004)

Perypetie dwóch skrajnie różnych od siebie sąsiadów i ich żon oglądała cała Polska. Seria w komiczny sposób opowiada o przygodach w małżeństwie oraz utarczkach sąsiedzkich.

Tadzik! Na górę!
Postać: Danka

Czytając to, bardzo dokładnie słyszę głos żony Tadeusza, po którym słychać, że to ona nosi spodnie w tym związku. Tadzik jest w Danucie zakochany ze wzajemnością, ale w zestawieniu z mocniejszym charakterem żony, jest trochę pantoflarzem. Jednak gdy trzeba, potrafi być bohaterski i męski.

Relacje małżeńskie Karola i Aliny mają się inaczej. Karolek jest przeświadczony o swojej dominacji, jednak Karolkowa co raz częściej się buntuje przeciw apodyktycznemu mężowi. Choć jest to postać prezentująca postawę szowinistyczną, na pewno nie jest złym bohaterem. Mi się wydaje, że po prostu nie grzeszy inteligencją i myśli, że twarda ręka mężczyzny, to przepis na udane małżeństwo. Oglądając ten sitcom jako dziecko, bardzo nie lubiłam postaci Karolka, a dorastając zrozumiałam, że takie wykreowanie postaci było potrzebne do walki z negatywnymi stereotypami.

Tadeusz: Miłość to światło życia.
Karol: A małżeństwo to rachunek za to światło

Rodzina zastępcza (1999-2004) i Rodzina zastępcza plus (2004-2009)

Dom wariatów! Żaden regulamin nie mówi, jak się zachować w domu wariatów.
Fraza często wypowiadana w serialu.

W przeciwieństwie do dwóch poprzednich opisywanych seriali, ten nazwałabym edukacyjnym i promującym tolerancję. Uwielbiam tę serię za wszechobecne mądrości życiowe przekazywane w dialogach i bezwarunkową miłość, którą darzą się członkowie tej niecodziennej rodzinki.

Całe rodziny zbierały się do oglądania tego serialu, który w lekko komiczny sposób przedstawiał relacje pomiędzy członkami rodziny, trudy dorastania oraz starzenia się.

Od mężczyzn trzeba wymagać, bo inaczej palcem nie kiwną w domu.
Postać: Anka

Jak się ma dzieci, to nigdy się nie jest spokojnym.
Postać: Jacek

Jak się nie ma forsy, to trzeba kombinować.
Postać: Filip

Widząc taką swojska rodzinę, mocno stąpającą po ziemi, a jednocześnie naturalnie wrażliwą na ludzkie cierpienie i pomocną w każdej sytuacji, ponownie można uwierzyć w społeczeństwo. Prezentowano nam ideały, do których powinniśmy mądrze dążyć.

Jan Potulicki, dziadek Kuby: Ciężkie czasy, to i ludzie dziczeją.
Jędrula: (…) może dlatego czasy są ciężkie, że ludzie zdziczeli.

Nie można zapomnieć o trzeciej najbardziej znanej psiej postaci – Śliniaku, który był równie ważnym członkiem Rodziny zastępczej.

Świat według kiepskich (1999-)

Kto ma zmieniarkę, ten ma władzę.
Fraza często powtarzana w serialu

Za podsumowanie wpływu tego serialu na społeczeństwo może służyć kilkadziesiąt cytatów wypowiedzianych przez bohaterów, ze znajomości których możemy odpytywać nawet najmłodszych, tak jak i z słów piosenki z czołówki.

No to chlup w ten kaczy dziób.
Co ty za pawiana świrujesz?
Postać: Ferdek

Najdłużej emitowany polski serial komediowy jest definiowany jako przedstawienie polskiej rzeczywistości w krzywym zwierciadle. Ja bym jednak powiedziała, że seria odwzorowuje dokładnie najgorsze polaków przywary, ubierając całość w okoliczności na miarę filmów science fiction.

Babka niech siedzi cicho, bo ją zamknę do szafy na trzy zdrowaśki!
Postać: Ferdek

Znacie typowego Janusza, Sebiksa, Grażynę i Dżesikę? Takie imiona noszą postacie z memów o typowych polakach i ich przywarach. To wypisz wymaluj rodzina Kiepskich, które wciąż są obecne w popkulturze i życiu.

<słyszysz śmiech Ferdka i Waldusia>

Kultowe polskie seriale

A jakie są Twoim zdaniem najlepsze kultowe polskie seriale? Spodobały Ci się nasze propozycje polskich seriali? Koniecznie sprawdź nasz artykuł o ciekawostkach z polskich produkcji!