Na temat tego, co naprawdę wydarzyło się w mroźną lutową noc na zboczu góry Chołatczachl w Uralu Północnym powstało 75 teorii. Żadna z nich nie została w 100% potwierdzona. Odpowiedź na jedno pytanie rodzi lawinę kolejnych. Tę intrygującą historię przedstawiają dwie produkcje dostępne na Canal+ online – fabularny serial Martwa góra. Tragedia na Przełęczy Diatłowa i seria dokumentalna Przełęcz Diatłowa: W poszukiwaniu prawdy.

Zimą 1959 roku, podczas górskiej ekspedycji w górach Uralu zginęła grupa dziewięciu studentów. Tajemnicze okoliczności tragedii (często dla opisania wydarzeń na Przełęczy Dietlowa używa się określenia „incydent”) intrygują i przerażają do dziś. Uczestnicy wyprawy byli doświadczeni w tego typu ekspedycjach i przygotowani na ekstremalne warunki panujące o tej prze roku na Uralu. Wydawałoby się, że nic nie może ich zaskoczyć. A jednak.

Podczasz jednego z obozów rozbitego na zboczu Góry Chołatczachl uczestnicy rozcięli w nocy namiot od środka i uciekli z niego w ciemność, przy temperaturze minus kilkadziesiąt stopni. Czemu porzucili wszystko, co mogło im zapewnić przetrwanie? Co tak bardzo ich przeraziło? Ciała znaleziono po kilku tygodniach w kilku miejscach. Część studentów zmarła na skutek hipotermii, ale część ciał nosiła poważne obrażenia, jak po zderzeniu z samochodem: złamanie podstawy czaszki, wielkokrotne złamania żeber, rany kłute serca, czy krwotoki wewnętrzne.

Teorii na temat tego, co naprawdę wydarzyło w tę lutową noc powstało wiele. Jedne związane były z wątkami kryminalnymi i podejrzeniem ataków miejscowego ludu – Mansów czy zbiegów z pobliskiego łagru, inne upatrywały przyczyny tragedii w wewnętrznych konfliktach między uczestnikami wyprawy. Powstały też hipotezy nawiązujące do zimnej wojny i prowadzonych na tym terenie operacji wojskowych. Wiele osób przywiązanych jest do teorii  naturalnych takich, jak zejście lawiny. A może wydarzyło się tam coś, co nie mieści się w standardach logicznego myślenia?

Odrębną sprawą było zamieszanie jakie powstało po tragedii: niekompetentnie prowadzone dochodzenie, niepełne akta, trudne realia komunistycznego Związku Radzieckiego, zaangażowanie rodzin ofiar z jednej strony i najwyższych władz państwa z drugiej, utajnienie akt sprawy na 60 lat…

Ta historia jest nierozwikłanym kłębkiem poszlak, teorii, wątpliwości, stosów papierów, zdjęć, relacji i zależności.

Canal+ online przybliża wydarzenia na Przełęczy Diatłowa. Martwa góra. Tragedia na Przełęczy Diatłowa to świetny ośmioodcinkowy serial rekonstruujący, z jednej strony wydarzenia po tragedii i śledztwo prowadzone przez majora KGB, z drugiej – przebieg samej wyprawy. Seria dokumentalna Przełęcz Diatłowa: W poszukiwaniu prawdy przedstawia prywatne śledztwo rozsianej po świecie grupy amatorów, pieczołowicie i drobiazgowo badających fakty związane z wydarzeniami z 1959 roku.

Źródło: informacja prasowa za Canal+